Αν μένεις σε μία περιοχή που είναι σχετικά εύκολο να φτάσεις σε ένα τρένο, σύμφωνα με τους ερευνητές μεταφορών τα δύο μεγαλύτερα εμπόδια που μπορούν να σε σταματήσουν από το να το χρησιμοποιήσεις είναι το κόστος και η διάρκεια της διαδρομής. Φέτος τον Απρίλη, συλλέξαμε 8.000 τιμές για εισιτήρια μονής διαδρομής και διάρκειες διαδρομής για 73 γραμμές στα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης με σιδηροδρόμους, συν την Ελβετία και την Νορβηγία, στο πλαίσιο της προσπάθειας μας να αναλύσουμε που είναι τα τρένα φτηνά και γρήγορα και που όχι.

Το τρένο είναι πιο γρήγορο από το αυτοκίνητο στις 34 από τις 73 διαδρομές από όπου συλλέξαμε δεδομένα. Γενικά, το τρένο υπερνικά το αυτοκίνητο στα ταξίδια μεγάλων διαδρομών, με πολύ λίγες εξαιρέσεις, ενώ το αυτοκίνητο υπερνικά το τρένο στις πιο κοντινές αποστάσεις.

Σε ότι αφορά την τιμή, τα εισιτήρια σε κάποιες χώρες τείνουν να είναι αρκετά πιο ακριβά από ότι σε άλλες, αν ληφθεί υπόψη ο βασικός μισθός των πολιτών. Τα εισιτήρια, παραδόξως, είναι συχνά πολύ πιο ακριβά σε χώρες με χαμηλότερο εισόδημα από ότι σε χώρες με υψηλότερο εισόδημα. Φυσικά υπάρχουν εξαιρέσεις. Τα εισιτήρια, για παράδειγμα, από τις διαδρομές που συλλέξαμε στη Γερμανία είναι συγκριτικά πιο ακριβά.

Για να ταξιδέψεις από την Μαδρίτη στη Βαρκελώνη θα σου κοστίσει περίπου το 7 τοις εκατό του μέσου ισπανικού εισοδήματος. Αλλά τα τρένα για την διαδρομή Μαδρίτη-Βαρκελώνη είναι πολύ γρήγορα και θα εξοικονομήσεις έτσι 3 ώρες παίρνοντας το τρένο από ότι το αυτοκίνητο. Συγκρίνοντας αυτό με τους κατοίκους στην Ρουμανία που ταξιδεύουν από το Βουκουρέστι στην Τιμισοάρα, εκείνοι θα πληρώσουν το ίδιο ποσοστό του εισοδήματος τους για ένα εισιτήριο, αλλά παρά να εξοικονομήσουν χρόνο στην πραγματικότητα θα τους χρειαστούν 2 ώρες παραπάνω από ότι αν ταξίδευαν με αυτοκίνητο.

Μεγάλες διαδρομέ

Helsinki (photo: Franck Michel/Flickr – CC BY 2.0 )

Μεσαίες διαδρομές 

Groningen (photo: Martijn Nijenhuis/Flickr – CC BY-ND 2.0 )

Μικρές διαδρομές

Cavaglia (photo: Dennis Jarvis/Flickr – CC BY-SA 2.0 )

Μεθοδολογία

Αποφασίσαμε να συλλέξουμε δεδομένα για τις ίδιες 73 πρότυπες διαδρομές που χρησιμοποιήθηκαν ως βάση για την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις τιμές των εισιτηρίων τρένων στην Ευρώπη το 2016.

Δύο φορές τον Απρίλη του 2019, συλλέξαμε δεδομένα για τις τιμές εισιτηρίων για διαδρομές που έχουν αγοραστεί 1 μέρα, 1 βδομάδα και 1 μήνα εκ των προτέρων. Χρησιμοποιήσαμε εθνικές ιστοσελίδες κρατήσεων και μελετήσαμε μόνο τρένα που έχουν απευθείας διαδρομές και όχι τα νυχτερινά. Όταν ήταν εφικτό συλλέγαμε εισιτήρια μόνο για τους κυρίαρχους πάροχους κάθε χώρας. Οι τιμές που συλλέχθηκαν ήταν οι πιο φτηνές που ήταν διαθέσιμες, χωρίς να περιλαμβάνονται οι φοιτητικές εκπτώσεις, οι εκπτώσεις στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας κ.α.

Το μέσο κόστος των εισιτηρίων υπολογίστηκε σε ποσοστό του μέσου διαθέσιμου μισθού κάθε χώρας ώστε να υπολογιστεί το κατά πόσο είναι προσιτές οι τιμές. Τα δεδομένα για τα καθαρά εισοδήματα των πολιτών συλλέχθηκαν από την έρευνα της Eurostat SILC το 2018 και καθορίζονται ως «το συνολικό εισόδημα ενός νοικοκυριού που είναι διαθέσιμο για δαπάνη ή εξοικονόμηση, διαιρούμενο με τον αριθμό των μελών του νοικοκυριού αν μετατραπούν σε ισότιμους ενήλικες». Μπορείτε να τη βρείτε εδώ. Η απόσταση του ταξιδιού με το αυτοκίνητο και των διαδρομών εκτιμήθηκε με την χρήση του Google Maps. O χρόνος του ταξιδιού με το τρένο είναι ο συνολικός χρόνος που αναγράφεται στο εισιτήριο και ενδεχομένως σε κάποιες διαδρομές να περιλαμβάνει μία ή περισσότερες στάσεις.